آداب عباسی (کتاب)آدابِ عَبّاسی، ترجمه فارسی کتاب مفتاح الفلاح نوشته شیخ بهایی است. این کتاب حاوی دعاهای شبانه‌روزی بوده و توسط ملاصدرالدین محمد بن محب‌علی معروف به صدرای تبریزی از محدّثان شیعی سده ۱۱ق/۱۷م ترجمه شده است. ۱ - مشخصات کتاباین کتاب ترجمه مفتاح الفلاح نوشته بهاءالدین محمد بن حسین بن عبدالصمد جبل عاملی معروف به شیخ بهایی (۹۵۳ـ۱۰۳۱ق/۱۵۴۶ـ۱۶۲۲م) است، صدرای تبریزی شاگرد شیخ بهایی بوده و این کتاب را به نام شاه عباس صفوی اول (حکومت: ۹۹۶ـ ۱۰۳۸ق/۱۵۸۸ـ۱۶۲۹م) به فارسی برگردانده و توضیحاتی بر آن افزوده است. ۲ - محتوای مفتاح الفلاحمفتاح الفلاح دارای ۶ باب و در شرح اعمال و دعاهای مربوط به اوقات مختلف شبانه‌روز است. مؤلف این اوقات را به ۶ بخش تقسیم کرده است: ۱. از طلوع صبح صادق تا برآمدن آفتاب؛ ۲. از برآمدن افتاب تا نیمروز؛ ۳. از نیمروز تا غروب خورشید؛ ۴. از غروب خورشید تا هنگام خواب؛ ۵. از هنگام خواب تا نیمه شب؛ ۶. از نیمه شب تا طلوع صبح صادق. نگارش کتاب را شیخ بهایی در ۲۱ صفر ۱۰۵۱ق ۲۲ مه/ ۱۶۴۱م در شهر گنجه قفقاز به پایان برده است. کتاب مفتاح الفلاح در ۱۳۰۴ق/۱۸۸۶م در بمبئی، ۱۳۱۷ق/۱۸۸۹م در تهران و ۱۳۲۴ق/۱۹۰۶م در مصر به چاپ رسیده، ولی آداب عباسی چاپ نشده است. ۳ - نسخه های خطیاز این ترجمه فارسی نسخه‌هایی خطی در کتابخانه‌های ملی (تهران)، سلطنتیِ (سابق)، مجلس شورای اسلامی (سنای سابق)، مسجد جامع گوهرشاد (مشهد )، ملی ملک و آستان قدس رضوی (مشهد)، مدرسه شهید مطهری (سپهسالار سابق)، آیت‌الله مرعشی (قم) و مرکزی دانشگاه تهران موجود است. ۴ - ترجمه‌های دیگرصدرای تبریزی ترجمه ملخّصی نیز از مفتاح الفلاح انجام داده است، برخی از مترجمان دیگر نیز مفتاح الفلاح را ترجمه یا شرح کرده‌اند. [۱]
آستان قدس رضوی، فهرست، ج۶، ص۲۰۰.
[۳]
آیت‌الله مرعشی، فهرست خطی، ج۱۰، ص۳۳۶ـ۳۳۷.
[۴]
چهار کتابخانه مشهد، فهرست خطی، ص۵۹ ـ۶۰.
[۵]
سلطنتی (سابق)، فهرست خطی دینی، ص۴۰۳.
[۶]
سنای (سابق)، فهرست خطی، ج۱، ص۹۶.
[۸]
مشار، خانبابا، فهرست چاپی عربی، ص۸۸۰ ـ ۸۸۱.
۵ - فهرست منابع(۱) آستان قدس رضوی، فهرست. (۲) آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه الی تصانیف الشریعه. (۳) آیت‌الله مرعشی، فهرست خطی. (۴) چهار کتابخانه مشهد، فهرست خطی. (۵) سلطنتی (سابق)، فهرست خطی دینی. (۶) سنای (سابق)، فهرست خطی. (۷) مدرس، محمدعلی، ریحانه‌الادب، تبریز، ۱۳۴۶ش. (۸) مشار، خانبابا، فهرست چاپی عربی. (۹) ملی ملک، فهرست خطی. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آداب عباسی»، شماره۱۲۰. |